Als contact niet vanzelfsprekend is na de scheiding

Vorig jaar juni kwam er een onderzoek van Verwey-Jonker uit met de titel ‘Als contact niet vanzelfsprekend is na de scheiding’. In dit verkennende onderzoek komt naar voren dat contact met beide ouders alleen het beste is voor het kind, wanneer het veilig genoeg is en ouders goed genoeg kunnen opvoeden. Als kinderen onveiligheid en geweld meemaken, is de negatieve impact hiervan vaak groter dan het positieve effect van regelmatig contact met beide ouders na scheiding. Met onveiligheid wordt dan feitelijke onveiligheid bedoeld maar ook het gevoel van onveiligheid bij kinderen.

Wij als stichting gebruiken de term contactverlies als overkoepelende term voor alle vormen van verlies van contact tussen kind en ouder na een scheiding.

ERVARING VAN KINDEREN EN JONGEREN

Bij Villa Pinedo worden veel ervaringen gedeeld over contactverlies. De elementen veiligheid en vertrouwen worden vaak genoemd als belangrijke elementen voor hoe de band en het contact met (een van) de ouder(s) zich ontwikkelt. Voor kinderen is het belangrijk om de ruimte te voelen én te krijgen om emoties en gevoelens te kunnen delen. Dat alles er mag zijn en dat daar begrip & erkenning voor is.

We zien dat er veel verschillende redenen zijn voor het contactverlies tussen kinderen en ouders. Kinderen kiezen nooit zomaar voor het verbreken van het contact, maar vaak vanuit een innerlijke strijd met zichzelf, die gepaard gaat met gevoelens van loyaliteit en/of verwarring. Aandacht, ruimte en steun vanuit de omgeving – wat een kind vaak juist al die tijd heeft gemist –  is waar veel kinderen en jongeren behoefte aan hebben.

Benieuwd hoe kinderen contactverlies ervaren? Luister dan naar de aflevering met Anouk, van onze podcast Scheidverhalen of lees onze open brief ‘Aan alle gescheiden ouders met wie we het contact (even) zijn verloren’. 

BELANG VAN HET KIND VOOROP

In de workshops, trainingen en de gesprekken die we hebben met beroepskrachten, horen we veel terug dat ze het lastig vinden om het kind écht te horen wanneer het (even) geen contact wil met een ouder. Veel beroepskrachten focussen op vragen als: ‘Wil het kind écht geen contact of is het de invloed van de andere ouder?’, ‘Hoe zorg ik weer voor contact tussen ouder en kind?’ en ‘Hoe blijf ik uit de dynamiek tussen de ouders?’.

Het belangrijkste vinden wij dat het kind zich gezien en gehoord voelt in de situatie. Naar antwoorden op deze vragen zoeken, leiden af van het kind. Het kind heeft in dit soort gevallen al veel te verduren en last van de situatie, ongeacht welke dynamieken er van invloed zijn. De oplossing is vaak niet weer contact met de andere ouder. Zoals het onderzoek van Verwey-Jonker ook stelt: contactverlies is niet altijd negatief voor het kind. Het is belangrijk dat er meer oog is voor de verschillende vormen van contact, waarbij geen contact ook een reële mogelijkheid is.

MEER AANDACHT VOOR DE STEM VAN HET KIND IN HET JURIDISCHE TRAJECT

Verwey-Jonker beveelt ook ‘meer aandacht voor de stem van het kind in het juridische traject’ aan. In september 2024 heeft Villa Pinedo ook aandacht besteed aan dit thema, in onze campagne ‘Hoor(r)echt’. In deze campagne delen kinderen en jongeren met gescheiden ouders hun ervaringen bij de kinderrechter, onder andere in procedures rondom gezag en omgang. Ook hierin komt naar voren dat kinderen behoefte hebben aan liefdevolle steun en aandacht. We bundelden hun ervaringen & behoeftes en schreven er een publicatie over. Lees de uitkomsten hier.